ایزو 9001 استاندارد سیستم مدیریت کیفیت:
این استاندارد جزو شناخته شده ترین استاندارد بین المللی سازمان ISO و همچنین محبوب ترین استاندارد از خانواده ISO 9000 مدیریت کیفیت می باشد. بنوعی می توان گفت استاندارد ایزو 9001 بین جوامع بین الملل به عنوان استاندارد عمومی نامیده می شود. اخذ گواهینامه ایزو 9001 تقاضای بالایی در جهان و ایران داشته، شرکت ها، سازمان ها و حتی متولیان کسب و کار کوچک نیز میتوانند برای گرفتن ایزو 9001 استاندارد مدیریت کیفیت اقدام نمایند.
مزایای ایزو 9001 برای سازمان ها :
حمایت مدیریت ارشد برای مدیریت فرآیند کارآمد
افزایش بهره وری و مزیت رقابتی
مشخص نمودن مسئولیت ها در سراسر سازمان
بهینه نمودن فرآیند ها
بهبود ارتباط با کارکنان و مشتریان
فراهم نمودن سیستم ارزیابی جهت بهبود مستمر
فرصت های بازاریابی و ورود به بازارهای جدید
کاهش هزینه ها
افزایش سود آوری
هفت اصل مدیریت کیفیت، که مجموعه استانداردهای مدیریت کیفیت بر پایه آن اصول مدیریت کیفیت استوار است توسط کمیته ISO/TC 176 بروزآوری شده است به شرح ذیل است:
هفت اصل مدیریت کیفیت در ISO 9001:2015
اصول اول مدیریت کیفیت: تمرکز بر مشتری
لف) بیانیه
تمرکز اصلی مدیریت کیفیت برآوردن الزامات مشتری و تلاش بر فراتر رفتن از انتظارات مشتری است.
ب) استدلال منطقی
موفقیت پایدار زمانی حاصل می‌شود که یک سازمان اعتماد مشتریان و سایر طرفهای ذی‌نفع که به آنها وابسته است را جلب کرده و حفظ نماید. هر جنبه از تعامل با مشتری فرصتی برای ایجاد ارزش به مشتری فراهم می‌نماید درک نیازهای جاری و آتی مشتریان و دیگر طرفهای ذی‌نفع به موفقیت پایدار سازمان کمک می‌نماید.
اصول دوم مدیریت کیفیت: رهبری
الف) بیانیه
رهبران در تمام سطوح پدید آورنده وحدت هدف و جهت‌گیری می‌باشند و شرایطی را فراهم میکنند که در آن افراد در دستیابی به اهداف کیفی سازمان مشارکت نمایند.
ب) استدلال منطقی
ایجاد وحدت هدف، جهت‌گیری و مشارکت سازمان را قادر می‌سازد استراتژی‌ها، خط‌مشی‌ها، فرآیندها و منابعش را برای دستیابی به اهدافش هم راستا سازد.
اصول سوم مدیریت کیفیت: مشارکت افراد
الف) بیانیه
برای سازمان ضروری است که تمام افراد ذیصلاح و توانمند بوده و در ارائه ارزش مشارکت کنند. افراد ذیصلاح و توانمند که در تمام سازمان مشارکت میکنند توانایی سازمان را برای ایجاد ارزش ارتقاء می‌دهند.
ب) استدلال منطقی
برای مدیریت مؤثر و کارآمد سازمان مهم است که تمام افراد در تمام سطوح مشارکت کنند و به تک‌تک آنها احترام گذاشته شود قدردانی، توانمندسازی و ارتقای مهارت‌ها و دانش به مشارکت افراد در دستیابی به اهداف سازمان کمک می‌کند.
اصول چهارم مدیریت کیفیت: رویکرد فرآیندی
الف) بیانیه
نتایج یکسان و قابل پیش‌بینی موثرتر و کاراتر به‌دست می‌آیند وقتی فعالیت‌ها به‌صورت فرآیندهای به هم مرتبط به‌عنوان سیستم منسجم عمل میکنند درک و مدیریت می‌شوند.
ب) استدلال منطقی
سیستم مدیریت کیفیت از فرآیندهای به هم مرتبط تشکیل‌شده است درک اینکه چگونه نتایج توسط این سیستم شامل تمام فرآیندها، منابع، کنترل و تعاملات ایجاد می‌شوند به سازمان کمک می‌کند عملکرد خود را ارتقاء دهد.
اصول پنجم مدیریت کیفیت: بهبود
الف) بیانیه
سازمان‌های موفق تمرکز روزافزون بر بهبود دارند.
ب) استدلال منطقی
بهبود برای سازمان به منظور نگهداری سطوح فعلی عملکرد، واکنش در برابر تغییرات در شرایط داخلی و خارجی‌اش و ایجاد فرصت‌های جدید ضروری است.
اصول ششم مدیریت کیفیت: تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد
الف) بیانیه
احتمال کسب نتایج دلخواه از تصمیمات مبتنی بر تجزیه‌وتحلیل و ارزیابی داده و اطلاعات بیشتر است.
ب) استدلال منطقی
تصمیم‌گیری می‌تواند فرآیند پیچیده‌ای باشد و همیشه تا حدی عدم‌قطعیت به دنبال دارد این فرآیند شامل انواع و منابع ورودی‌ها و همچنین تفسیر آنها می‌باشد که ممکن است ذهنی باشد دانستن روابط علت و معلولی و عواقب بالقوه غیر دلخواه مهم است حقایق، شواهد و تجزیه‌وتحلیل داده منجر به افزایش خاصیت عینی بودن و اعتمادپذیری در تصمیمات اتخاذ شده می‌شود.
اصول هفتم مدیریت کیفیت: مدیریت روابط
الف) بیانیه
سازمان‌ها برای موفقیت پایدار روابط خود با طرفهای ذی‌نفع مانند تأمین کنندگان مدیریت میکنند.
ب) استدلال منطقی
طرفهای ذی‌نفع بر عملکرد سازمان تأثیر می‌گذارند زمانی که سازمان روابط ذی‌نفعان خود را به‌منظور بهینه‌سازی تاثیرشان بر عملکرد مدیریت می‌کند موفقیت پایدار نیز محتمل‌تر خواهد بود مدیریت روابط با تأمین کنندگان و شبکه شرکاء اغلب اهمیت ویژه‌ای دارند.
شرایط اخذ گواهینامه ایزو 9001:
از زمانیکه یک سازمان تصمیم به اخذ گواهینامه از خانواده ISO 9000 مدیریت کیفیت می گیرد 3 الی 12 ماه طول میکشد. زمان طی شده بابت اخذ گواهینامه ایزو در جهت پیاده سازی الزامات استاندارد ایزو تدوین شده توسط سازمان بین المللی ISO است. در مدت مذکور شرکت متقاضی ایزو باید تمام موارد مربوط به ایزو 9001 استاندارد مدیریت کیفیت به دقت مطالعه و در واحد های سازمان پیاده سازی شود.
بعد از پیاده سازی الزامات استاندارد ایزو 9001 استاندارد مدیریت کیفیت می بایست جهت ممیزی اقدام گردد.
بررسی عمومی امکان انجام ممیزی
ممیزی مرحله اول: مرور اسناد ، برنامه ریزی ممیزیی اصلی، تعییم امکان کلی ممیزی
ممیزی مرحله دوم : ( ممیزی اصلی) – بررسی دقیق سیستم مدیریت کیفیت ، اندازه گیری فرآیندها و اسناد ، بررسی عملکرد فرآیندها
انجام ممیزی پیگیری در صورت نیاز
بررسی اصلاح یافته های ممیزی
ممیزی نظارتی یا تمدید گواهینامه
ساختار استاندارد 9001 چگونه است؟
ایزو 9001:2015 از تعدادی بخش مختلف تشکیل شده است که هر بخش بر الزامات مربوط به جنبه های مختلف یک سیستم مدیریت کیفیت تمرکز دارد.
الزامات ایزو 9001 در قالب 10 بند به شرح ذیل سازمان دهی شده است:
• دامنه کاربرد
• استاندارد های مرجع
• واژگان و تعاریف
• زمینه سازمان
• رهبری
• برنامه ریزی سیستم مدیریت
• پشتیبانی
• اجرا
• ارزیابی عمکرد
• بهبود
خانواده ایزو 9000
ايزو 9000 خانواده‌اي از استانداردهاي مديريت کيفيت است که توسط سازمان جهاني استانداردسازي پشتيباني شده و به وسيله شرکت‌هاي Certification Body تصديق و اعتباردهي مي‌شود. با اينکه اين استاندارد در ابتدا براي سازمان‌هاي توليدي تدوين شده است، اما اکنون در انواع گوناگوني از سازمان‌ها کاربرد دارد. يک محصول در ادبيات ايزو ممکن است يک شئ فيزيکي، خدمات يا نرم‌افزار باشد. در حال حاضر حدود 31% گواهينامه‌هاي ISO 9001:2000 به سازمان‌هايي که در بخش خدمات فعال هستند اهدا شده است. ايزو 9000 شامل استانداردهاي زير مي‌باشد:
1. ایزو 9000 : مبانی و فرهنگ لغات نظام‌‌های مدیریت کیفیت
2. ایزو 9001 : الزامات نظام‌‌های مدیریت کیفیت
3. ایزو 9004: نظام‌‌های مدیریت کیفیت-رهنمودهایی برای بهبود عملکرد
4. ایزو 19011 : رهنمودهایی در ممیزی ها
برای شروع دریافت گواهینامه چه باید کرد:
راه های زیادی وجود دارد که یک سازمان می تواند یک سیستم مدیریت کیفیت را پیاده سازی کند. اما در اینجا چند نکته برای شروع شما وجود دارد:
نکته 1 – اهداف خود را مشخص کنید. چرا می خواهید استاندارد را پیاده سازی کنید؟
نکته 2 – از تعهد مدیریت ارشد اطمینان حاصل کنید و مطمئن شوید که تمامی کارکنان از اهداف حمایت میکنند.
نکته 3 – فرآیندهای کلیدی سازمان خود را برای رسیدن به اهداف خود و همچنین نیازهای مشتریان خود را شناسایی کنید. در هر یک از این فرآیندها، مطمئن شوید که نیازهای مشتریان خود را درک می کنید و می توانید تضمین کنید که این خواسته ها در هر زمان برآورده می شوند. این اساس سیستم مدیریت کیفیت شما را تشکیل می دهد.
